Do tramwaju wsiada Sowa z ubłoconymi farbą pazurami. Drukuje kolorowy szlaczek tropu do miejsca, w którym zasiada. Ale kulturalny pan, poeta w średnim wieku, udaje, że tego nie zauważa, taki jest kulturalny. Za to pani w koralach na wielkim starym biuście nie jest już tak kulturalna i gapi się bezceremonialnie na ptaszysko.

Wsiadają dwa nieudane życia. Ona 155 klio, on 180. Ledwo się mieszczą w swoich skórach, prawie pękają w szwach, rozłażą, ale wsiadają. Ktoś tam pomaga, popycha z tyłu, ktoś z wnętrza wciąga. Poeta w średnim wieku wciąż udaje nieobecnego, by nie narazić się na posądzenie o zainteresowanie karykaturalnym, prostackim nadmiarem, taki jest kulturalny. Za to pani w koralach na wielkim starym biuście zauważa, obserwuje bez zażenowania. Na świecie jest wszystkiego za dużo, miałaby ochotę powiedzieć do kogoś, ale nie ma do kogo, więc zapomina, co miała ochotę powiedzieć.

Wsiada pijak. Elegancki, ale widać, że pijany. Czemu ja się w ogóle nie czuję pijany? Bo tak się upiłem chyba. Uśmiecha się do siebie.

- Tak się upiłem, że się w ogóle nie czuję pijany – objawia głośno, ale nikt go nie słucha: poeta w średnim wieku skupiony jest na kulturalnym udawaniu, że go tu w ogóle nie ma, zasapani, chorobliwie otyli nie są w stanie zainteresować się czymkolwiek poza utrzymaniem ciał w napiętej skórze, pani w koralach na wielkim starym biuście dosyć się już w życiu nasłuchała pijaków, by zwracać uwagę na to co mówią, a Sowy to nie interesuje, bo jest środek dnia, więc trochę przysypia. Zresztą, to ona miała być centum zainteresowania.

Wsiada człowiek z flagą, hasłem, naładowany gotowością do działania; w walce o dobro jest gotów połamać ludziom nogi; uważa za oczywiste, że wszyscy chcą tego co on. Nie tyle psychicznie chory, co psychicznie patriotyczny. Nie mogąc znieść obojętności, natychmiast wysiada.

Wsiada strach na wróble, mocno już wysłużony. Robi, co może, ale może niewiele, a i tak odechciewa mu się czegokolwiek, bo widzi, że nikomu nie chce się go bać, i nie ma żadnych szans na zmianę tego stanu. Zrezygnowany flaczeje, zapadając się w foteliku dla inwalidy i matki z dzieckiem.

Sowa budzi się, obraca głowę dookoła głowy. Ocenia, że nie zrobi tu kariery gwiazdy. Wysiada. Zwyczajnie, pokracznie, drobiąc rozkołysanym sowim krokiem, nie starając się nawet wyglądać na kogoś innego niż jest. Jeszcze ostatni krok po tramwajowych schodkach i jest na chodniku. Wyjmuje różowy smartfon, żeby poobcować z prawdziwym życiem na fejsbuku.

Spada gazeta, ale przeczytana. Więc już tylko w sam raz do mycia szyby w kuchni, albo żeby zawinąć śledzia na w śmietanie z cebulą i kartoflami w mundurkach. Prosto na Sowę ta gazeta opada akurat i otula ją jak prześcieradło ducha. Aż tak bardzo nie przeszkadza Sowie, bo fejsbuk na smartfonie jest podświetlany.

Stara kobieta (po i przed przejściami) łapie gazetę oburącz, wkłada do torby szybko, złodziejsko pewnie, pierwsza przed innymi, razem z Sową. Mniejsza o ten smartfon młodzieżowy, bo na co, i o tego szczura pierzastego, bo piątek bezmięsny, ale za to gazeta!... W sam raz na doszlifowanie okna.

A umyć trza, bo ma iść ulicą orszak w niedzielę z parafii ze świętym obrazem, więc jak nie umyć.

Od tej pory ślad po Sowie się urywa.

Nobel dostał Nagrodę Dylana! - komentarz Pawła.

Wieczorem na pływalni, wszyscy ludzie pływają jak nakręceni, pięć, dziesięć, pięćdziesiąt basenów. Wywołujemy z Anką sensację tylko rozmawiając na środku wody.

Odpalali papierosa od papierosa i pocili się w swoim biurze. Klimatyzacja przestała działać przed tygodniem, telefony odłączono im wczoraj. Siedzieli i udawali, że zastanawiają się nad tym skąd wziąć forsę. Wszystkie pomysły skończyły im się jeszcze na długo przed tym jak wysiadła klimatyzacja.

Król Jego Wysokość przechadza się.
W pozie tak wytrenowanej, by wyglądała na naturalną. Ręce z tyłu, broda na wysokości, twarz niewzruszona jakimkolwiek wyrazem.


Za nim, dyskretnie, pisarz-sekretarz. Polujący na każde słowo, pomruk, chrząknięcie Jego Wysokości, by utrwalić je dla potomności.

- Co zapisałeś? – pyta znienacka Król Jego Wysokość.
Co zapisałeś? Panie – posłusznie odczytuje pisarz.

- Panie, to są u fryzjera – uśmiecha się Król Jego Wysokość, uruchamiając chór śmiechu czujnych dworzan wysokich rangą na tyle, by dostąpić łaski znajdowania się w pobliżu.

Na niektórych roześmianych dworzan Król Jego Wysokość spogląda łaskawie, a na innych nie spogląda wcale. Na przykład swoją pierwszą ministrę zaszczyca spojrzeniem, a swojego pierwszego ministra nie dostrzega zupełnie. Co powoduje, że dworzanie skupieni wokół pierwszego ministra natychmiast przemieszczają się, wtapiając w otoczenie pierwszej ministry.

Król Jego Wysokość unosi nogę, by wykonać krok, gdy kawałek ziemi, na którym zamierza ją postawić porusza się i usypuje w niewielki kopczyk. A z kopczyka wynurza się kret.

- Oooł... Szczur! - zachwyca się Król Jego Wysokość. - Popatrzcie tylko, prawdziwy szczur. To dobry znak dla Nas.

- Szczur! Szczur! Prawdziwy szczur! - szmer solidarnego zachwytu przebiega przez szeregi dworzan.

- To kret, Wasza Wysokość – ośmiela się zwrócić uwagę na pomyłkę pisarz-sekretarz. Jest jedynym, który potrafi odróżnić kreta od szczura?

Łooo... uuu... - buczy chór dworzan, ale milknie zaraz, bo Król Jego Wysokość marszczy czoło.

- Twierdzisz, że kłamię? - Jego Wysokość nawet nie patrzy na nieszczęśnika, ale wiadomo, że mówi do niego. - I, że mylą się wszyscy moi dworzanie, których obdarzyłem osobistym zaufaniem?

Ja tylko... Wasza Wysokość, ja tylko...

- Co tylko?! - Król Jego Wysokość wciąż nie patrzy na coraz bardziej skuloną postać. - No miejże godność i odwagę tu się publicznie przyznać, w końcu jesteś moim pisarzem, a nie jakimś pierwszym lepszym nikim.

Zalega cisza. Prawie słychać skrzypienie kręgów szyjnych dworzan kiwających głowami w geście: no tak, no tak...

- Ja tylko ośmieliłem się... - do wyposzczonych uszu dociera ciche, najpokorniejsze wyznanie. - Ośmieliłem się tylko zauważyć, że to kret a nie szczur. Chciałem po prostu podzielić się moją wiedzą ekspercką na temat ssaków mniejszych, żebyśmy nie tkwili w błędzie z powodu takiej malutkiej, błahej pomyłki.

Znowu cisza. Ale cisza nie może trwać wiecznie; muszą być decyzje.

- Wychłostać! - decyduje Król Jego Wysokość. - Oczekuję komisyjnego raportu na czyje zlecenie działał ten prześmiewca Mojej Wysokości. Kto jeszcze jest w układzie spiskującym. Chłostę wykonać publicznie, w południe, transparentnie. Jak trzeba. By nie dostarczać wrogom naszej demokracji żadnych powodów, że chcemy coś zataić w nocy, gdy śpią.

Dyspozycyjne służby katowskie zabierają nieszczęsnego pisarza-sekretarza i wloką go na plac sprawiedliwej chłosty wydobywczej. Wleczony nie protestuje, bo zdaje sobie sprawę z nieuchronności zdarzeń zarządzonych przez Najwyższą Wysokość.

Puste miejsce po wywleczonym sekretarzu wypełnia w mgnieniu oka kilkunastu eleganckich młodzieńców z brulionami i piórami w rękach.

- Ty – Król Jego Wysokość błyskawicznie i pewnie (jakby miał to od dawna głęboko przemyślane) wskazuje pierwszego, którego napotyka jego wzrok. Pozostali dyskretnie znikają w tłumie dworskim. Wybraniec momentalnie prostuje się i podnosi brodę na wysokość obowiązującej wysokości. Dworzanie wiwatują gratulacyjnie, ale przycichają momentalnie, z zaciekawieniem, bo rozlegnie się pytanie Króla Jego Wysokości:

- I co zapisałeś? - rozlega się to oczekiwane pytanie.

- I co zapisałeś? Panie – odczytuje nowo mianowany pisarz-sekretarz.

Boże, otaczają mnie kretyni, myśli Król Jego Wysokość. I czuje się samotny. Samotny tak bardzo, że już ma zadzwonić do swojej mamy, ale przypomina sobie, że przecież kazał ją wypchać i wstawić do szklanej gabloty, by jej niezmieniony czasem obraz, dostarczał mu wzruszeń jak najdłużej.

Grafika: Bobrowski

Rysunek Dąbrowskiego znów powraca na pierwsze strony...

Ciemno już. Wychodzę z psem w noc.

Nadia ma 90 lat. Ale nie zawsze miała tyle lat. Aż trudno w to uwierzyć, że Nadia też musiała mieć kiedyś lat 16 – myślę o najstarszej kobiecie na osiedlu, która ostatnia i jedyna o tej porze, mija mnie wracając ze spaceru.


Rzucam psu patyk do aportowania, nie dbając o to gdzie.

Kulka, którą wziąłem za szary, podgnity kasztan, rozwija się, rozprostowuje, stroszy kolce i przemawia głosem wyposzczonego jeża:

- Dwa złote daj! Dwa złote, ale już!

Na moment przyjmuję, że to się dzieje naprawdę. I chociaż nie gada się z kasztanami bo to głupie, mówię:

- Ale... zaraz, zaraz. Po co?

- Na piwo kurwa! A co? Se myślisz, że tylko ty będziesz pić?!

Daję dwa złote.

- I co ja kupię za te dwa złote? Piwo dostanę gdzieś za dwa złote? Co ty, kurwa, ochujałeś?!
- Może ktoś jeszcze ci dorzuci dwa złote?

- Jaki ktoś, jakie jeszcze?! Widzisz tu kogoś innego oprócz ciebie debilu?
- No nie...

- To dawaj jeszcze dwa złote!
- Dobra, dobra... - dorzucam pośpiesznie dwójkę.

- Daj mu jeszcze ze dwa – odzywa się z góry pająk i zaczyna groźnie zjeżdżać w dół po grubej linie. – Może to twoja ostatnia szansa? Rozjedzie cię jutro tramwaj i co? Już nie będziesz więcej żył. Korzystaj póki możesz, daj mu to głupie dwa złote, zrób se dobry uczynek frajerze.

Gaśnie lampa na ulicy, włos mi staje dęba, sięgam do kieszeni po monetę. Już mam zrobić ten dobry uczynek, gdy pies, któremu rzuciłem kij daleko, w dodatku w zarośla, znajduje go wreszcie i podbiega. Mimochodem rozgniata łapą pająka, jednym kłapnięciem rozgryza jeżokasztana dla zabawy, po czym długo obsikuje słup lampy.

Coś tam skwierczy na łączach, coś mruga w górze i lampa rozbłyskuje, rzucając snop światła na fabułę rozgrywającą się u jej stóp.

Jestem uratowany. Przez psa.

- Cholera! Na świecie żyją ludzie ratowani albo ratujący– mówię do psa z nutą przygany, a nawet karcącym tonem mówię,  i biorę go na smycz. – I każdy wie, że lepiej być wśród ratujących. A ty właśnie wykluczyłeś mnie z tego fajnego grona.

Pies merda ogonem. Bo ma ogon do merdania, na takie okazje oraz na wiele innych.

Grafika: Bóbr

... się z tego śmiać
śmiać śmiać, śmiać...

Na działkach jabłka i śliwki lecą z drzew, ale liście ani myślą jeszcze o jesieni.

Słońce nad miastem przepycha się z chmurami, ale już wiadomo, że dzisiaj nie będzie padać.

W Pańskich Chałupach drą się budziki na szóstą; kiedyś budziły do roboty, teraz budzą do bezrobocia.

Przed baraki wylegają przebudzeni. Zasiadają na schodkach albo na krzesełkach z podusiami wyniesionymi z izby, niektórzy palą oparci o ściany. Nikt nie śpi, wszyscy wstali na szóstą.

Do kiosku naprzeciwko przyjeżdża chleb i lody po 45 groszy. Jest tu świecący automat z kolą i kolorowy neon duńskiego piwa. Tego duńskiego nie sprzedają  Pańskim Chałupom na zeszyt, ale inne piwa tak.

Mocno zużyta kobieta, która rozłazi się w szwach, by nikt nie pomyślał, że chce być inna  niż wszystkie tutaj pękające w szwach, przeprawia się przez ulicę po chleb. Za nią gromada dzieci z odliczonymi groszakami na loda. Za chwilę kobieta powróci z torbą załadowaną bochnami, by przez resztę dnia oddawać się nieumiarkowaniu w jedzeniu.

Przejeżdża transport zwierząt na rzeź. Pańskie Chałupy są zdegustowane. Nie dramatem stłoczonych na pace istot, które oprawcy zarżną na kotlety, ale odorem walącym z transportu.

Pańskie Chałupy nie mają nic przeciwko kotletom. Pańskie Chałupy lubią kotlety. I lubią rozmawiać o kotletach z takim zaangażowaniem jak o piłce nożnej.

Tadziu Buliński przechadza się wzdłuż baraków i pokazuje blizny po zastrzykach, jest tutaj atrakcją, bo chodzi na dializy: samodzielnie nie umie się już wysikać. Zaraz przyjedzie po niego karetka ze szpitala w mieście. O! Już podjeżdża!

Pojawia się nieletnia postać prawie fikcyjna, w schludnej białej koszulii z innego świata, ale nie jest to Piotruś Pan:

- Tremosy japońskie oryginalne! – ofertuje postać. - Tylko po trzy  pięćdziesiąt za dwa! Z modnym pokemonem – kusi, a zwodniczo biała koszula ma zjednywać zaufanie. - Trzydzieści lat gwarancji! O! Podstęplowane pieczęcią!

Nikt nie kupuje. Po co termos? Za takie pieniądze można dostać piwo, i to całe, nieotwarte.

Słońce świeci, bo zajdzie dopiero wieczorem. 150 lat temu też świeciło tu latem słońce i w Pańskich Chałupach mieszkali ludzie. Regularnie obcowali z kulturą raz w tygodniu, zawsze w niedziele, słuchając organisty na mszy. To już przeszłość. Teraz przez otwarte okna baraków przez cały czas wali dźwięk radioodbiorników, w dodatku nastawionych na inne stacje. By zaspokoić zróżnicowane, indywidualne potrzeby obcowania z kulturą.

Nikomu nie przeszkadza, że hałaśliwe pasma nakładają się na siebie. Tutaj nikomu nic nie przeszkadza.

Tutaj nikomu już nic się nie chce.

A jak się komuś zachce, to i tak nic nie zrobi.

A nawet jak zrobi, to nie to co by chciał, bo mu się przecież nic nie chciało.

Dzieciaki z Pańskich Chałup, które kiedyś słynęły z brawurowych kradzieży jabłek i śliwek na pobliskich działkach miejskich, mają dzisiaj już swoje dzieciaki. Które nie kradną już jabłek; wolą lody po 45 groszy. Poza tym do kiosku po drugiej stronie jest bliżej, i można pogapić się na świecący automat z kolą i kolorowy neon duńskiego piwa.

Pańskie Chałupy to ludzie tak prości, że gdyby można było rozpoznać ciasnotę umysłową jako chorobę, to każdy dostałby pełnodobowy nadzór medyczny z Urzędu. Jednak Urzędy wolą być zajęte wycinaniem drzew na polnych ulicach i rozpisywaniem przetargów na asfaltowanie tych ulic za pieniądze z Europy. Choć dla urzędnika decydującego o przetargach, łapówki są rzeczą  tak  obrzydliwą, jak napiwki dla kelnera. O czym wie każde dziecko.

Kilkanaście żurawi przelatuje w dosyć symetrycznym kluczu prawie w samo południe. Zaraz po nich przeciągają nad Pańskimi Chałupami cztery czaple. Nie zmierzają nad pobliskie jezioro, ale gdzieś daleko w nieznane. Pojawia się wiatr. Próbuje hulać w dzikim tańcu, wzniecać tumany, ale zaraz ustaje. Pozostawia po sobie dwa liście w kolorze złoto bordowym, nie wiadomo, czy przyniesione z działek, czy z nieznanego świata. Jesień przechodzi przez Pańskie Chałupy, ale nikt jej nie zauważa, bo dochodzi piętnasta.

Po piętnastej, faceci zrywają się ze swoich podusi na krzesełkach wyniesionych z izby, ze schodków i stołeczków, i tak jak kiedyś po robocie, ruszają do kiosku po piwo, by zamknąć swój ciężki bezrobotny dzień. W zeszycie przybywa kilka nowych stron. Jest w nim jeszcze sporo miejsca.

A to wcale nie jest przecież najkrótszy dzień w roku. Słońce świeci i zajdzie dopiero wieczorem. Jak będzie tutaj wyglądał ten najkrótszy dzień?

Tylko idiota zna odpowiedź na każde pytanie, zabierze głos w każdej sprawie i wypowie się na każdy temat – po tym poznaje się idiotę. KONIEC.

Grafika: Andrzej Bobrowski