...zjawisko resentymentu. Jest to poniżanie wartości (czyli czegoś, co przeżywamy jako cenne). Ze względu na jej niedostępność. (...) Resentyment rodzi się w momencie upokorzenia własną niemocą. Bardzo chcę być bogaty, a nie jestem, poniżam więc bogactwo: „Wszyscy bogaci to złodzieje", - Te tanie spodnie są lepsze niż te drogie – powiada człowiek, którego nie stać na lepsze. Zupa w barze mlecznym (świeżutka!) lepsza niż homary w Bristolu.

Nie mam dobrego wykształcenia – poniżam „wykształciuchów", profesorów, „salony", koła akademickie uznaję za aberrację, profesorkowatość itp. Jestem w podeszłym wieku i nie umiem się z tym pogodzić – „młodość to głupota, naiwność i ślepota". Widzę obściskującą się na ławce parę – potępiam z całą surowością rozwiązłość młodzieży, ostatecznie, zauważa niemiecki filozof, zaspokajając w tej formie pruderii popęd seksualny. (...)

Wyjęte z artykułu „Nienawidzę, więc jestem" (Gazeta Wyborcza 11-12 czerwca 2011 rok), RECENZJA książki Maxa Schelera „Resentyment a moralności". Autorem jest Tadeusz Bartoś – filozof, profesor, prowadzący blog: www.tadeuszbartos.blog.onet.pl

FAMA I EUKALIPTUS

Pewien fama chodzi sobie po lesie i jakkolwiek nie po­trzeba mu nic na podpałkę, pożądliwie spogląda na wszy­stkie drzewa.

Drzewa mają wielkiego stracha, bo znają zwyczaje fam, więc obawiają się najgorszego. Na samym środku rośnie przepiękny eukaliptus; na jego widok fama wydaje okrzyk radości i tańczy wokół wzburzonego euka­liptusa wołając:

- Antyseptyczne listki, zdrowa zima, szczyt higieny.

Wyciąga siekierę i na nic nie bacząc wali w brzuch eu­kaliptusa. Eukaliptus śmiertelnie ranny wydaje jęk, zaś in­ne drzewa słyszą, jak wśród westchnień mruczy:

- I pomyśleć, że ten kretyn po prostu mógł kupić so­bie pastylki Valda.

Wystarczy sobie wyobrazić, że siła ciężkości, która przyciąga obraz ku ziemi, w wypadku odwrócenia go do góry nogami, stałaby się siłą powodującą jego spadanie do nieba!

W piątek, dzwonek u drzwi. Wyjrzałem: młody człowiek w garniturze. Otworzę, pomyślałem sobie, otworzę, bo może akurat coś wygrałem i mam tu do czynienia z posłańcem.


Otworzyłem. A jednak nie. Zawodowy uśmiech z plastiku, torba z fantami przy nodze, wyciągnięta prawica, w której leciutko drży kolorowa wizytówka. Oczy złowrogo rozświetlone poczuciem misji, musem wykręcenia planu. Zaczął.

- Dzień dobry, szanownemu panu! Poleca mnie pana sąsiad z piętra niżej. Idę właśnie od niego. On mnie do pana przysłał!

Profesjonalne, żywiołowe zagajenie. Stary numer. Pokiwałem w milczeniu głową, on uśmiechnął się i wziął głęboki oddech, żeby mi w końcu wyłożyć swoją ofertę w licznych szczegółach i z bonusami. Wtedy do przedpokoju weszła moja żona. Moja żona weszła do przedpokoju w stroju domowo-redaktorskim, co w tym przypadku oznacza ciemnofioletowe kapcie-króliki, niebieskie skarpetki w żółte osy, getry, czarny sweter z dorodnym lisem moszczącym się na tej czerni niczym rodowe godło, pod jedną pachą kotka Migot, pod drugą – ikeowa różowa świnka o imieniu Stefania. Stanęła, spojrzała. Na mnie patrzy tak każdego dnia, więc zdążyłem się już do tej zabójczej mieszanki arktycznego chłodu, ironii i politowania z lekka przyzwyczaić, zahartować, ale on nie był na to wszystko przygotowany. Coś jakby Darth Vader robił ci przegląd jamy ustnej – albo Józef Stalin zaprosił do gry w makao. Jegomość najpierw zbladł, potem raptem spurpurowiał i zaczął bełkotać o prestiżowych kosmetykach i o dostępnych za ich pomocą sukcesach życiowych, o zawrotnych promocjach. Moja żona wciąż stała i na niego patrzyła. Po jakichś 20 sekundach przerwał, ukłonił się i powiedział.

- No cóż... Do widzenia.